Oddział Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego w Chełmie –
Oddział Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego
w Chełmie im. Kazimierza Pawła Janczykowskiego.
*(jego idee mają wpływ na aktywność turystyki do chwili obecnej).

Wraz z zakończeniem wojny odradzał się tradycyjny ruch społeczny reprezentowany przez Polskie Towarzystwo Tatrzańskie (PTT) i Polskie Towarzystwo Krajoznawcze (PTK). Reaktywują swoją działalność przedwojenne zarządy z Walerym Goetlem w PTT i  Zygmuntem Beczkowiczem w PTK. Pierwsze zadanie to zabezpieczenie majątku towarzystw (zniszczone i splądrowane schroniska, muzea, biblioteki). W latach 1946-1947 po dokonaniu rekonstrukcji, oba towarzystwa rozpoczęły aktywną działalność. W 1947 r. PTT miało 24, a PTK 76 oddziałów. Oba towarzystwa szybko włączyły się w nurt nowego życia. Faktem była ścisła współpraca ze związkami zawodowymi i organizacjami młodzieżowymi a PTK odnowiła akcję wędrownych wczasów krajoznawczych. W warunkach Polski Ludowej dojrzewała stara idea zjednoczenia społecznego ruchu turystyczno-krajoznawczego w Polsce (aby nie było nieprzewidzialnej rywalizacji pomiędzy PTT i PTK). Powołana do życia komisja zjednoczeniowa opracowała projekt nowego statutu, a zjazdy obu organizacji podjęły uchwałę o połączeniu się 15 grudnia 1950 r., powyższa data inauguruje powstanie jednolitego – Polskiego Towarzystwa Turystyczno- Krajoznawczego (PTTK). Od 1951 r. PTTK wzbogaciło działalność o problematykę kajakową, narciarską, kolarską i żeglarską, przyjmując aktyw turystyczny rozwiązanych związków sportowych. Utworzono w PTTK odpowiadające tym dyscyplinom komisje turystyki kwalifikowanej. Doprowadziło to do zjednoczenia sportowego i krajoznawczego nurtu turystyki w ramach PTTK. W 1957 r. odrodziły się związki sportowe, tworząc ponownie swoje piony turystyczne, jednak komisje wraz ze znaczną częścią aktywu pozostały w PTTK.  Usamodzielnił się Klub Wysokogórski, istniejący od  kilkudziesięciu lat przy PTT. Turystyka kwalifikowana znalazła w PTTK doskonałe warunki rozwoju. Zasługą PTTK było rozbudowanie od 1954 r. powstałego w PTK systemu wczasów wędrownych na wędrówki piesze po górach, kajakowe, kolarskie itp. – była to szkoła kształcenia nowicjusz w tych turystyczno-sportowych dziedzinach. W 1955 r. umowa PTTK z Centralną Radą Związków Zawodowych umożliwiła tworzenie kół PTTK na terenie zakładu pracy – następnie umowy z ZMS itd. Turystyka stała się w tym czasie szczególnie atrakcyjną formą wypoczynku młodzieży – harcerstwo obozy wędrowne. Dawne szkolne koła PTK zostały rozwiązane w 1951 r., a reaktywowane w 1957 r. rozrosły się jako szkolne koła krajoznawczo-turystyczne (SKKT). Przez pewien okres prowadziły działalność niezależną od PTTK, jednak umowa z 1964 r. PTTK z Ministerstwem Oświaty przywróciła częściowo tradycyjny status, umożliwiający kołom przystąpienie do PTTK. Właściwie w latach 1950-1955 PTTK z pośród wielu organizacji turystycznych stawało się monopolistą, a od 1964 r. organizacją wiodącą w krajowym ruchu turystycznym – z jej doświadczeń korzystały inne organizacje ogólnopolskie jak – LZS czy TKKF. Szybko rozwijający się ruch turystyczny wymagał troskliwej opieki i kierowania. Pierwszoplanową rolę jak nigdy dotąd odegrali tu przewodnicy, dlatego powstała też konieczność państwowego uregulowania 1961 r. Zarządzenie Przewodniczącego GKKF zleciło PTTK jako wyłączność szkolenie i organizowanie przewodników – rozbudowano też bazę noclegową i informacyjną. Zjazdy PTTK (pierwsze) odbywały się w latach: 1950, 1955, 1958, 1960, 1962, 1965 i 1968.

*( Zbigniew Kulczycki).

***

Z początkiem 1945 r., K. Janczykowski szeroko propagował ruch wycieczkowy krajoznawczo-turystyczny i aktywną turystykę a w nim zawarte wielkie narodowe idee Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Prowadził też wszelkie sprawy dotyczące (tak zaniedbanego i nie działającego w latach 1918-1939) Chełmskiego Oddziału PTK. Gromadził też wokół swej działalności grono wiernych chełmskich działaczy. Lokum w którym prowadził wszelkie  sprawy i PTK (jako nieoficjalny Prezes do 1948 r.), mieściło się w domu parafii rz.-kat. przy ul. Lubelskiej. W grudniu 1948 r. Kazimierz Janczykowski zwołał zebranie – przyjaciół, sympatyków  i działaczy ruchu krajoznawczo-turystycznego w Chełmie (czynił już od 1945 r.), na którym oficjalnie reaktywował działalność Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego Oddział w Chełmie – wg załącznika 1 wykaz oddziałów PTK w 1950 r.  Chełm Lubelski ul. Lubelska 1 – został założony  4 grudnia 1948 r.

Wybrano pierwszy po wyzwoleniu zarząd Oddziału, jednogłośnie  prezesem został Kazimierz Janczykowski,  Oddział PTK w Chełmie zarejestrowano (ponownie) przez Zarząd Główny PTK. Jak wynika z korespondencji K. Janczykowskiego Oddział PTK w Chełmie istniał jeszcze do listopada 1950 r., od 1951 r. już jako Oddział PTTK w Chełmie. W maju 1953 r. (w nowych ramach organizacyjnych) Walny Zjazd PTTK w Chełmie wybrał nowy Zarząd i ponownie prezesem został K. Janczykowski. W czerwca 1957 r. Walne Oddziału PTTK w Chełmie ponownie wybrało Prezesem Zarządu K. Janczykowskiego Oddział w tym czasie liczył 163 członków. W 1960 r. K. Janczykowski podał się do dymisji, powód warunki zdrowotne).

W czasie swojej działalności w pierwszych latach po wyzwoleniu Kazimierz  Janczykowski  miał i wywarł wielki wpływ na styl pracy oraz i na dalszą działalności, Oddziału PTK-PTTK w Chełmie. Najwięcej uwagi zawsze poświęcał i wpajał wielkie idee PTK-PTTK nowym działaczom poprzez następujące zagadnienia :

1. kultywowanie wielkich idei PTK jako patriotyczno-narodowej organizacji; 
2. kultywowanie idei krajoznawczo-turystycznych;
3. wycieczka-wędrówka podstawą ruchu krajoznawczo-turystycznego;
4. kultywowanie i ochrona miejsc pamięci narodowej kultu, religii,  przyrody;  
5. tworzenie rezerwatów i ochrona miejsc szczególnych dla fauny i flory;
6. tworzenie szlaków turystycznych dla poznania piękna ojczyzny;
7. właściwa gospodarka zasobami dziedzictwa narodowego dla pokoleń;
8. szkolenie przewodników turystycznych i ochrony przyrody i środowiska.

 Stanisław Skibiński (1919-1980), Urodzony Stańków, biolog-przyrodnik, muzealnik, archiwista, regionalista, etnograf, autor wielu publikacji naukowych. Uczeń i naśladowca idei K. Janczykowskiego. Pieszo przemierzył wioski, łąki, lasy, pola. Zebrał bardzo dużo naukowo-praktycznych spostrzeżeń etnograficznych, historycznych, archeologicznych, przyrodniczych. Na koncie ma 255 publikacji, pierwsza ukazała się drukiem w 1937 r. a ostatnia w 1982 r. Publikacje dotyczą ochrony flory i fauny, przyrody nieożywionej oraz z etnografii, historii, archeologii i pojętej kultury związanej z działalnością Muzeum Chełmskiego. Był członkiem PTK, PTTK i LOP. Zapisał szczególną kartę jako zasłużony dla Chełma. 25 kwietnia 1959 r. nakładem Komisji Krajoznawczej przy Zarządzie Okręgowym Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Lublinie (którego był członkiem), wydał folder-broszurkę informacyjną „Chełm” a w 1960 r. wydał „Podziemia Chełmskie”, przedstawił w niej rys, geograficzny, historyczny, turystyczny, zwiedzanie miasta, ważniejsze zabytki powiatu Chełmskiego, informacje o połączeniach PKS i PKP oraz plan śródmieścia Chełma z legendą zwiedzania zabytków i stan noclegowy (w tym czasie istniał tylko jeden turystyczny hotel miejski „Traktorzysta” ul. Lubelska 30 (30 miejsc) i jedno profesjonalne Schronisko Szkolne przy Lic. Czarnieckiego ul. Gimnazjalna 4 (40 miejsc). W tym czasie biuro Oddziału PTTK w Chełmie mieściło się przy ul. Walki Młodych 3 (obecnie Pocztowa).

Od 1961 r. mec. Herman Sawicki (1914-1993) – („Czarniecczyk”, członek SKKT im. W. Pola i uczeń K. Janczykowskiego) został nowym prezesem Oddziału PTTK w Chełmie, natomiast K. Janczykowskiemu nadano tytuł „Prezesa Honorowego”.

Należy wspomnieć i podkreślić, że:

–      w 1970 r. Oddział PTTK w Chełmie, z okazji jubileuszu 60-lecia Chełmskiego Krajoznawstwa, wydał pamiątkowy medal z popiersiem Kazimierza Janczykowskiego, na nim widnieje napis „Kazimierz Janczykowski – Nestor Chełmskich Krajoznawców”

–      w 1979 r. dla uczczenia 60-lecia muzealnictwa w Chełmie, wybito medal, na jednej stronie widnieje portret Kazimierza Janczykowskiego a na drugiej stronie Wiktora Ambroziewicza, wielkich twórców muzeum chełmskiego

–      w 1980 r. z okazji jubileuszu 70-lecia ruchu turystycznego na Ziemi Chełmskiej Oddziałowi PTTK w Chełmie, nadano patrona im. Kazimierza Janczykowskiego oraz sztandar na którym wyhaftowany jest portret Kazimierza Janczykowskiego otoczony złotym kartuszem z liśćmi „dziewięćsiłu popłocholistnego”.

Do Powiatowego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki w Chełmie (10 grudzień 1972 r.) –  Zarząd Oddziału PTTK w Chełmie informuje  o wykonaniu IV punktu Uchwały (nr 80\72 z  10 maja 1972 r. PMRN w Chełmie) w zakresie wczasów niedzielnych i wypoczynku, Zarząd zorganizował – 2 koła PTTK (S-nia Pracy Postęp i PPRN w Chełmie); 2 kluby specjalistyczne (narciarski i kolarski); 11 imprez turystyki kwalifikowanej
z udziałem 1.186 osób; 135 wycieczek z Chełma i powiatu z udziałem 5.893 uczestników; 113 grup turystycznych 5.039-osób zostało obsłużonych przez przewodników PTTK, ponadto zorganizowano dla zwiedzających z miasta i terenu, akcję otwartych podziemi (zatwierdził V-ce Prezes ZO PTTK w Chełmie, Zenon Cisło).

Sprawozdanie z wykonania planu w zakresie kultury fizycznej i turystyki na terenie miasta Chełma za 1972 r. w\g planu kalendarza PKKF i T. Nastąpił dalszy wzrost ilości członów poszczególnych organizacji sportowych i turystycznych i tak:

1. Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej: ilość jedn.-21, ilość czł.-2.821;
2. Międzyszkolny Klub Sportowy: ilość człon.-186;
3. Szkolny Związek Sportowy: ilość jedn.-116, ilość człon.-20.948;
4. Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze: ilość jedn.-20, ilość człon.-980.
5. Ponadto sekcja turystyczna Ludowych Zespołów Sportowych zorganizowała łącznie 400 imprez z zakresu turystyki motorowej, kolarskiej, pieszej oraz turystyki zimowej w których udział wzięło łącznie ok. 14.000 uczestników.

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11