Rozdział III – Lata 1944 – 1955
Wraz z wyzwalaniem Polski, powstała w wolnym już Chełmie, Pierwsza Szkoła Podchorążych Artylerii Polskich Sił Zbrojnych – Oficerska Szkoła Artylerii Wojska Polskiego, tzw. „OSA”. Dnia 31 sierpnia 1944 r. kwatermistrz ppłk Granowski doprowadził do prawidłowego funkcjonowania szkoły (utworzono też kompleks sportowy w tym boisko do piłki nożnej). W latach 1944-1946, OSA mieściła się w Chełmie w gmachu im. PKWN i wniosła duże zasługi w reaktywowaniu i tworzeniu ruchu sportowego w Chełmie w pierwszych latach po wyzwoleniu. Wojskowy Klub Sportowy „Podchorążak” istniejący od początku szkoły OSA był reprezentantem podchorążych z wychowania fizycznego i sportu, natomiast Wojskowy Klub Sportowy „OSA” reprezentował sport wyczynowy. Z początkiem 1946 r. zakończył w Chełmie swoją działalność WKS „OSA”, wraz z nim drużyna piłki nożnej. Było to podyktowane przeniesieniem z Chełma Oficerskiej Szkoły Artylerii, po spełnieniu misji, w pierwszych latach powojennych. W związku z odejściem OSA z Chełma (decyzją Dowódcy Wojska Polskiego Garnizonu Chełm ppłk Zieliński), pod koniec 1946 r. powołano Wojskowy Klub Sportowy „Gwardia” Chełm, przy Chełmskim Pułku Wojsk Ochrony Pogranicza, a przy nim drużynę piki nożnej. W 1947 r. została zgłoszona do rozgrywek w Lub. OZPN.
Powołanie do życia – Miejskiego Komitetu Kultury Fizycznej w Chełmie – było ważnym momentem dla rozwoju ruchu sportowego w Chełmie (i regionie). W 1945 r. chełmski sport rozpoczął pierwszy rok twórczej działalności okresu 5-latki (wytyczne Biura Politycznego). Na podstawie danych statystycznych Powiatowego Inspektoratu Kultury Fizycznej na terenie m. Chełma w 1945 r. istniały: KS ZZK „Kolejarz” mający 22 członków i stanowiący jedną dyscyplinę sportową piłkę nożną, Chełmski Klub Motorowy posiadający sekcję motorową i 46 członków w tym 1-kobieta i MKS 140-członków i nie przejawiający żadnej działalności.
Rozwój kultury fizycznej na terenie powiatu chełmskiego wynikało – że w 1946 r. istniało 1 Koło Związków Zawodowych „Kolejarz”, które liczyło 32 członków z jedną dyscypliną sportową: piłką nożną. W planie 3-letnim istniały już 3 koła sportowe oraz 13 Ludowych Zespołów Sportowych w których uprawiano następujące dyscypliny sportowe: piłkę nożną, siatkówkę i lekkoatletykę.
W pierwszych 4-latach planu 6-letniego działało już 12 kół sportowych, tj. 3-koła „Budowlani”, 3-„Kolejarz”, 2-„Start”, 2-„Unia”, 1-„Ogniwo” i 1-„Spójnia” i 57 Ludowych Zespołów Sportowych i 64 Szkolnych Kół Sportowych. Ogólny stan członków: Koła Sportowe 1.485, LZS 1.998, SKS 4.265, ogółem 7.748 członków.
Od 1948 r. zaczęła się praca planowa i w akcjach masowych Chełm zdobył I-miejsce w woj. lubelskim w biegach przełajowych. Zaczęło się rozwijać wychowanie fizyczne i sport przy zakładach pracy, przy których powstały koła sportowe najaktywniejsze to:
- „Związkowiec” przy Poczcie,
- „Związkowiec” przy Służbie Zdrowia”,
- „Spójnia” Nr 175 przy Młynie Nr 7,
- „Spójnia” Nr 176 przy Centrali Tekstylnej,
- „Kolejarz” Oddział Mechaniczny,
- Klub Sportowy „Związkowiec” (wszystkie miasto Chełm).
Na wyróżnienie zasługiwały koła sportowe: „Związkowiec” przy Poczcie i „Spójnia” Nr 176 przy Centrali Tekstylnej. W\w koła propagowały też sport wiejski (organizując zawody z Ludowymi Zespołami Sportowymi) i referaty polityczno-wychowawcze. Ogółem na terenie m. Chełma było 1.246 zawodników zrzeszonych w kołach i klubach. Wyróżnieni za pracę nad rozwojem kultury fizycznej to: Bogdan Fidut Inspektor Kultury Fizycznej, Bolesław Wirski nauczyciel wychowania fizycznego z Liceum Pedagogicznego, Antoni Skalmierski Z-ca Przew. KS „Związkowiec”, Leon Jakubowicz sekr. KS „Kolejarz” i Jerzy Kwiatkowski Przew. Koła Sportowego „Spójnia” Nr 176.
Klub Sportowy Związku Zawodowych Kolejarzy „Kolejarz” Chełm.
KS ZZK „Kolejarz” Chełm 1944\45 – 1955;
Klub Sportowy Związku Zawodowych Kolejarzy „Kolejarz” Chełm przy Chełmskim PKP, tworzony był na przełomie 1944-1945 r. (w oparciu o drużynę piłkarską a właściwie reaktywowany był na bazie Klubu Sportowego „Kolejowego Przysposobienia Wojskowego” utworzonego w 1929 r. też przy PKP w Chełmie), i był pierwszym robotniczym klubem sportowym działającym w nowej rzeczywistości tzw. Polski Ludowej na terenie Chełma (a jego członkowie byli sprawdzani przez służby bezpieczeństwa nowej władzy). Głównym inicjatorem powołania „Kolejarza” był Zygmunt Berezecki (sportowiec, piłkarz KS KPW Chełm 1935-1939). Jak wspominał „na początku wraz z wolnością było nas siedmiu, których łączyło jedno, byliśmy sporowcami i chcieliśmy dalej grać w piłkę nożną i popularyzować sport, dlatego naszym celem było zorganizowanie drużyny i powołanie koła lub klubu sportowego, tą siódemkę stanowili: Berezecki, Chwedorczuk, Siemiątkowski, Lipiński, Knutel i bracia Trześniewscy, do nich dołączył też Jan Grzela”.
Dużą pomoc w tworzeniu sportowego ruchu piłkarskiego w Chełmie, ze względów polityczno-społecznych niosła Oficerska Szkoła Artylerii tzw. „OSA”, działająca w Chełmie oraz por. Gabara odpowiedzialny za wychowanie fizyczne tej szkoły. Wyzwolone Chełmskie i Lubelskie ogarnęła w tym czasie mania wojskowego piłkarstwa. Z tego też powodu jesienią 1944 r. w Chełmie została powołana wojskowa drużyna piłki nożnej przy Oficerskiej Szkole Artylerii (OSA) Chełm, która też liczyła się w rozgrywkach Lubelskiego OZPN.
Na początku 1945 r. Z. Berezecki z kolegami, organizował spotkania i treningi, zbierali pieniądze na działalność nowego klubu i drużyny piłkarskiej, szukali pomocy. Nawiązała się współpraca z WKS „OSA” i por. Gabarą. Do pierwszego meczu pod hasłem pierwsze kroki doszło w Chełmie (na boisku OSA sędziował por. Gabara) 2 lipca 1945 r., przeciwnikiem „Kolejarza” była druga reprezentacją „OSA”, wynik 5:2 (2:2) dla „OSA”, (dla „Kolejarza” 2-bramki Chwedorczuka, dla „OSA” Michalik, Krywienko i 3-Jacyszyn po przerwie grali w „OSA” Ulanik, Puchalski i Radaj). Rewanż też dla „OSA” 3:0. Oba mecze przyciągnęły wielu kibiców i były wielkim świętem sportu – taki był początek rozwoju powojennego piłkarstwa w Chełmie i okolicy a i robotniczego ruchu sportowego.
KS ZZK „Kolejarz” Chełm, oficjalnie działał do 1955 r., poprzez sekcje: piłki nożnej, ping-ponga, siatkówki, koszykówki, lekkiej atletyki, gier świetlicowych oraz działu turystyki (letniej i zimowej) pieszej, rowerowej i wodnej i dział wypoczynku wczasów i koloni. Do 1958 r. działały tylko sekcje siatkówki i lekkiej atletyki, jako samodzielne sekcje-sportowe. Jak wspominał Z. Berezecki „wraz z przerwaniem istnienia „Kolejarza” zaczął podupadać wielki romantyzm epoki pierwszych powojennych lat, patriotycznej odbudowy ojczyzny. Ludzie pomimo okupacji potrafili w ciężkich chwilach dać z siebie wszystko. Popularność „Kolejarza” była też podyktowana dobrą passą drużyny piłki nożnej, liczące się w okręgu a i w kraju – działalność „Kolejarza” wytworzyła niezapomniany ruch, który w tamtych latach porwał całe chełmskie społeczeństwo a jego celem było upowszechnić kulturę fizyczną”.
KRONIKA piłkarska „Kolejarza” i Chełma w latach 1945-1955:
Jesień 1944 – Po koszmarze okupacji, odradzał się sport, a piłka nożna, jak żadna inna dyscyplina, odradzała się chyba najszybciej. W piłkę już grano wszędzie, tak też jesienią 1944 r. zaczęły powstawać pierwsze kluby (w wyniku ówczesnej sytuacji wojskowe) – w Chełmie pierwszym piłkarskim był WKS „OSA”.
Rok 1945 – Spośród 25 istniejących w województwie lubelskim, w połowie 1945 r., klubów piłkarskich, do rozgrywek zgłosiło się 15. Eliminacje systemem, każdy z każdym rozegrane w sierpniu w Lublinie, wyłoniły podział na klasy A i B. Były to pierwsze powojenne rozgrywki piłkarskie i tworzenie poszczególnych lig i klas w Lubelskim OZPN. Do kl. B, zakwalifikowała się, jedyna zgłoszona z Chełma, drużyna piłkarska WKS „OSA”. Wszystkie kluby musiały też wystawić drużyny juniorów 14-15-letnich i 16-17-letnich. Ze względów finansowych i organizacyjnych, drugi z Chełma KS ZZK „Kolejarz nie uczestniczył w eliminacjach tego roku. We wrześniu 1945 r. drużyna piłkarska już samodzielnie działającego KS „Kolejarz” Chełm rozegrała swój czwarty mecz z drużyną WKS „9” Chełm, wynik 2:0 (1:0) dla „Kolejarza”, najlepsi: Trześniewski i Chwedorczuk. Statystyka „Kolejarza” na koniec 1945 r., wygrali 1-mecz, 3-przegrali, zdobyto 4-bramki 11-stracono, strzelcy 3-Chwedorczyk1-Kruszyński, wyróżniający Berezecki, Chwedorczyk, Knutel, Siemiątkowski, Lipiński, bracia Trześniewscy, Kruszyński i Samojluk. Nastąpił okres wielkiej popularności i dobrej postawy piłkarzy „Kolejarza”. Klub spełniał społeczne oczekiwania, w tworzeniu życia sportowego w tym czasie w Chełmie i powiecie. Rosła liczba kibiców i grono wspomagające klub zawodniczo, finansowo i organizacyjnie. Kierownikiem klubu był Jan Grzela.
Rok 1946 – W styczniu 1946 r. Lubelski Zarząd, przyjął zgłoszenie chełmskiej drużyny piłki nożnej KS „Kolejarz” do Lub. OZPN i przydzielił ją do II grupy kl. „C”. Wiosną 1946 r., piłkarze „Kolejarza”, rozpoczęli pierwsze boje o mistrzostwo II grupy kl. „C”. Poza meczami ligowymi, rozegrano mecze rangi DOKP. Najważniejsze mecze ligowe i DOKP, rozegrane przez piłkarzy „Kolejarza” w sezonie 1946 r. – wygrane z: KS „Sygnał” Lublin 1:0; KS „Unia” Hrubieszów 3:2; WKS „DOW 7” Lublin 5:1; KS „Żbik” Chełm 5:2; KS ZZK Sędziszów 3:2; KS „Sygnał” Lublin 1:0; KS LSS Lublin 5:1 i KS „Żbik” Chełm 5:0. Remis z: KKS Krasnystaw 2:2. Przegrane mecze z: KS LSS Lublin 3:2; WKS „DOW 7” Lublin 4:3; KKS „Ruch” Skarżysko 5:1; KS „Łada” Biłgoraj 2:1 i KS „Unia” Hrubieszów 3:2. Po rozegraniu wszystkich ligowych meczy, tabela (Lubelskiego OZPN) II grupy kl. C, na 1946 r. przedstawiała się następująco:
- KS ZZK „Kolejarz” Chełm…….6 8:4 26:11;
- WKS „DOW7” Lublin…………6 8:4 20:19;
- KS LSS Lublin…………………6 4:8 15:20
- KS „Żbik” Chełm………………6 4:8 14:25.
Piłkarze „Kolejarza” zdobyli mistrzostwo II-grupy kl. „C”. Awansując do kl.„B” pokonali mistrzów grup KS „Sztum” Lublin 2:0 (1:0) i 2:2 (0:0) i AKS Hrubieszów 6:2 (2:1) i 5:2 (3:2). Bilans piłkarski sezonu: awans do kl.„B” był wielkim sukcesem dla klubu i Chełma; drużyna rozegrała 29-spotkań, 22-wygrała, 2-remisy, 5-porażek, zdobyła 119-bramek, 52-straciła. Wystąpili: Samojluk, Knutel, Chwedorczuk, Berezecki, Janusz Trześniewski, Siemiątkowski, Pawłowski, Ulatowski, Lipiński, Charczuk, Kochański i Durko. Najlepsi strzelcy roku: 28-Chwedorczyk, 21-Samojluk, 16-Berezecki, 16-J. Trześniewski, 8-Siemiątkowski, 6-Pawłowski, 5-Lipiński, 5-Charczuk. Akcją propagandową tego roku, było przekazanie przez Klub pewnej sumy z meczów i działalności sportowej na rzecz społeczeństwa, i na tzw. fundusz odbudowy stolicy do Warszawy.
Pod koniec 1945 r. powołano w Chełmie, Koło Sportowe „Żbik” z silną drużyną piłki nożnej na początku 1946 r. zgłoszona do Lub. OZPN. To trzecia drużyna piłkarska, działająca w Chełmie w latach 1946-1949, składała się z młodzieży szkolnej zamieszkałej przy ul. Ogrodowej w Chełmie. Większość stanowili uczniowie Państwowej Szkoły Mechanicznej (dawnej Szkoły Rzemieślniczej), której losy sportowe związały się od 1935 r. Drużynę stanowili: bracia Pulikowscy (twórcy powołania Koła), Kochański, Durek, Mazurek, Urbanowicz, Wilczura, Seńkowski, Kłodziński, Niedzielski, Knap, Kubik i Mazur. Poza piłką nożną młodzież Koła organizowała życie sportowe mieszkańcom dzielnicy ul. Ogrodowej w Chełmie. Największym osiągnięciem piłkarzy „Żbika” było zdobycie w 1947 r. mistrzostwa kl. „C” w Lub. OZPN. Koło Sportowe „Żbik” zostało rozwiązane w 1950 r., powodem głównym były polityczne posunięcia nowej władzy (wyeliminowanie ludzi działających przed wojną, walczących o prawdziwą wolność). Dlatego też alternatywą przed karą służb bezpieczeństwa, była „emigracja” przez kilku członków „Żbika” z Chełma na studia itd. Część zawodników przeszła do KS „Kolejarz” Chełm, a pozostała młodzież jako drużyna, przez pewien okres grała towarzysko. Następnie inicjatywna grupa sportowa młodzieży ul. Ogrodowej rozwiązała się.
Z początkiem 1946 r. zakończył w Chełmie swoją działalność WKS „OSA”, wraz z nim i drużyna piłki nożnej (było to podyktowane przeniesieniem z Chełma Oficerskiej Szkoły Artylerii, po spełnieniu misji, w pierwszych latach powojennych). W związku z odejściem OSA (decyzją D-cy Garnizonu pod koniec 1946 r.), powołano WKS „Gwardię” z sekcją piłki nożnej przy Chełmskim Pułku Wojsk Ochrony Pogranicza w Chełmie. Z początkiem 1947 r. drużyna zgłoszona do rozgrywek w Lub. OZPN.
Rok 1947 – Piłkarze „Kolejarza” zyskali wielką popularność i uznanie dużej grupy chełmskich kibiców, wygrali wszystkie ligowe mecze, zostali mistrzem kl. „B” i awansowali do kl. „A” najwyższej w hierarchii Lubelskiego OZPN. Zdobyli też II-miejsce w turnieju DOKP strefy okręgu PKP Radomsko-Lubelskiego. Bilans 1947 r.: drużyna rozegrała 27-meczów 23-wygrała 1-remis 3-przegrała; zdobyła 144-bramki 29-straciła. Strzelcy: 44-Wosiński, 29-Syczuk, 21-Chwedorczuk, 17-Puchowski, 14-Makolągwa, 8-Berezecki, 4-Pulikowski. Wzmocnieniem drużyny „Kolejarza” od sezonu 1947 r., był Józef Wosiński, (który przeszedł do Chełma z WKS Legia” Warszawa, był on współtwórcą powojennej piłki nożnej w Polsce i w WKS „Legia”).
Rok 1948 – Wielki triumf chełmskiego piłkarstwa. Drużyna „Kolejarza” znalazła się w gronie najlepszych walczących o palmę pierwszeństwa w Lubelskim OZPN. „Kolejarze” w tym okresie skupili swoją uwagę wyłączne na meczach ligowych. Ze względu na wysoki poziom poszczególnych drużyn. Atmosfera społeczna jak i ruch kibiców, rosła wraz z sukcesami drużyny piłkarskiej „Kolejarza”. Po rozegraniu wszystkich meczy ligowych ostateczna tabela kl. „A” Lub. OZPN na 1948 r. przedstawiała się następująco:
- WKS „Lublinianka” Lublin……..19-1 51-17;
- KS ZZK „Kolejarz” Chełm……..13-7 37-22;
- KS ZZK „Sparta” Zamość………12-8 31- 24;
- KS ZZK „Sygnał” Lublin……….8-12 32-41;
- KS ZZK „Garbarnia” Lublin……8-12 35-26;
- KS „Lewart” Lubartów…………0-20 11-47.
Od tego roku wprowadzono system rozgrywek, wiosna-jesień. W rundzie jesienno-wiosennej 1948\1949 piłkarze „Kolejarza” wywalczyli II miejsce. Bilans 1948 r., drużyna rozegrała 29 meczów, 19 wygrała, 5 remisów i 5 przegrała. Zdobyła 115 bramek 65 straciła. Najlepszymi strzelcami byli: Chwedorczuk 28, Syczuk 24, Wosiński 23, Mrowiec 21, Makolągwa 15 i Kubik14.
Rok 1949 – Wrócono do starego sytemu. Po raz pierwszy w historii polskiej piłki nożnej na kluby-gospodarzy spotkań, nałożony został obowiązek angażowania lekarza na czas meczu. Zniesiono większość rozgrywek międzyokręgowych zastępując je masowym udziałem drużyn w klubowym Pucharze Polski. Dla reprezentacji okręgów rok później wprowadzono sterowane centralnie rozgrywki o puchar miast. W grudniu 1949 r. PZPN zarządził nowy podział 20-zespołowej II ligi na grupy wschodnią i zachodnią. Na koniec rozgrywek ligowych 1949 r. kl. A., kolejność była następująca:
- KS „Sparta „ Zamość (12 pkt.),
- KS „Gwardia” Lublin (8pkt.),
- KS ZZK „Kolejarz” Chełm (8pkt.),
- KS„Związkowiec” Lublin (dawna Unia później Garbarnia)(7pkt),
- KS „Sygnał” Lublin (5pkt.).
Rok 1950 – Powołany przez Sejm GKKF, wprowadził nowe struktury w zarządzaniu sportem w oparciu o Związki Zawodowe, z tych zmian powstały zrzeszenia sportowe jak: Związkowiec, Ogniwo, Spójnia czy Stal. Zmiany te miały istotny wpływ na dalsze losy m. im. kolejowych KS w całej Polsce, w tym też „Kolejarza” Chełm. Było to odczuwalne w sferze finansowo-organizacyjnej i kadrowo-szkoleniowej. Po wielkiej mobilizacji piłkarzy „Kolejarza” i wygraniu większości meczy ligowych. Wieści z Lublina były imponujące dla kibiców chełmskich, okręgowe mistrz. kl. A. na 1950 r.:
- KKS „Kolejarz” Chełm,
- GKS „Gwardia” Lublin,
- KS „Unia” Zamość,
- KS „Związkowiec” Lublin,
- KKS „Kolejarz” Dęblin.
Był to największy sukces piłkarzy „Kolejarza” i całego chełmskiego piłkarstwa, na który zapracowali: Kochański, Siemiątkowski, Kursa, Ozimek, Wojdat, Puchowski, Trześniewski, Biernacki, Słoniewski, Skalski, Wosiński, Głoś, Chwedorczuk i Smyk. Po zdobyciu tytułu mistrza okręgu, piłkarze „Kolejarza” przystąpili do ogólnopolskich eliminacyjnych walk o wejście do II ligi państwowej. Po weryfikacji PZPN, KS ZZK „Kolejarz” Chełm, został przydzielony do eliminacyjnej IV grupy strefowej, w walce o II ligę państwową. Grupę tę poza „Kolejarzem” stanowili:
- KS „Spójnia” Kraków,
- GKS „Stal” Dąbrowa Górnicza,
- KS „Stal” Salowa Wola,
- KS „Stal” Mielec.
W eliminacjach do II ligi nie odnieśli sukcesu. Niespodziewane sukcesy piłkarskie tego roku, m. im., mistrzostwo okręgu i udział w eliminacjach do II ligi miały duży wpływ na dalsze losy KS „Kolejarz” Chełm, na stan osobowy, na stabilność i dalszy poziom drużyny. W wyniku czego, ze względu na wiek wielu zawodników odeszło z klubu. Kilku otrzymało propozycje gry do liczących się klubów w Polsce. Pozostali bez wielkich wzlotów dogrywali piłkarskiej emerytury, doszli też nowi.
Rok 1951 – W Lubelskim OZPN, kl. A. przemianowano na wojewódzką klasę wydzieloną, zlikwidowano kl. B, C i D, jako że organizację rozgrywek w tzw. terenie przejęły Powiatowe Komitety Kultury Fizycznej. Miały tu pole do popisu wszystkie (dzikie) wiejskie drużyny piłkarskie, od szkolnych począwszy a na tworzących się Kołach LZS skończywszy. Mistrzostwo już po zmianach, 8-zespołowej wojewódzkiej klasy wydzielonej zdobyła Gwardia-Lublin 16pkt., przed Budowlanymi-Lublin 12pkt., Unią-Zamość 9pkt., Kolejarzem-Chełm 8pkt., Kolejarzem-Łuków 8pkt., Ogniwem-Radzyń 7pkt., Ogniwem-Hrubieszów i Kolejarzem-Terespol 6pkt.
Rok 1952 – Kolejna reorganizacja, nowy system rozgrywek przewidywał w poszczególnych województwach tzw. klasy wydzielone, a następnie wojewódzkie I-klasy i klasy powiatowe. Te ostatnie miały być prowadzone przez PKKF. Klasę wojewódzką I w Lub. OZPN w sezonie 1952 r. stanowiło dziesięć drużyn: Ogniwo Lublin, Budowlani WPB, Włókniarz, AZS, Stal FSO, OWKS i Budowlani LPZB oraz Stal WKS Świdnik, Ogniwo Hrubieszów i Kolejarz Chełm. W lidze „Kolejarz” uplasował się w środku tabeli.
Rok 1953 – Kolejne zmiany, powstała III-liga M-W rzeszowsko-lubelska. Najwyższą grupą rozgrywkową w OZPN była kl.-A. Liczyła ona 10 najlepszych drużyn:
- WKS Stal Świdnik,
- Spójnia Lubartów,
- Ogniwo Krasnystaw,
- Kolejarz Chełm,
- Gwardia Chełm,
- Stal Biłgoraj,
- Budowlani Puławy,
- Kolejarz Łuków,
- Unia Zamość,
- Kolejarz Lublin.
Z drugich drużyn II i III ligowych utworzono specjalną A-klasę rezerw, rywalizującą ze sobą w ramach okręgu. Rozgrywki klasy B toczyły się w trzech grupach terenowych – bialskiej, chełmskiej i lubelskiej. W grupie chełmskiej, (poza drużynami z okręgu), miejscowe to „Spójnia” i rezerwy „Kolejarza” i „Gwardii”. Najlepsze w OZPN drużyny piłkarskie kl. A, „Gwardia” Chełm i „Kolejarz” Lublin przegrały z duetem rzeszowskim w eliminacyjnych meczach do kl. M-W. Rozegrano też w tym roku w Tomaszowie, drugi Turniej Piłkarski o Puchar WKKF. W turnieju wśród 10 drużyn uczestniczyli piłkarze „Kolejarza”, nie odnieśli sukcesu. W finale po zaciętym meczu „Gwardia” Lublin pokonała Gwardię” Chełm 2-1.
Rok 1954 – Na koniec sezonu w Lub. OZPN, tabela A-klasy:
- Gwardia Chełm,
- WKS Stal Świdnik,
- Unia Zamość,
- Stal FSC Lublin,
- Kolejarz Chełm,
- Budowlani Lublin, 7-Kolejarz Lublin, 8-Budowlani Puławy, 9-Kolejarz Łuków, 10-Spójnia Lublin, 11-Spójnia Biała Podlaska, 12-Gwardia Lublin, 13-Ogniwo II Lublin i 14-Ogniwo Krasnystaw.
Rok 1955 – Rzeszowsko-lubelska M-W 10-Gwardia, a w lubelskiej kl. A 11-Gwardia II i 12-Kolejarz Chełm; natomiast kl. B grupa chełmska: 3-Start i 10-Sparta obie z Chełma. Tradycyjny trzeci z kolei turniej o puchar lubelskiego WKKF tym razem zakończył się sukcesem Unii Zamość, która w finale pokonała Lubliniankę 1:0. W turnieju uczestniczyły piłkarskie drużyny, Gwardii i Kolejarza Chełm, jednak sukcesów nie było. Również i w mistrzostwach województwa juniorów wygranych przez Budowlanych-Lublin, jedyna chełmska drużyna Gwardii nie osiągnęła sukcesu.
We wrześniu 1955 r. Klub Sportowy Związku Zawodowych Kolejarzy „Kolejarz” Chełm został rozwiązany. Zostały też rozwiązane sekcje piłki nożnej i ping-ponga. Sekcje koszykówki, lekkiej atletyki i siatkówki, jako drużyny samodzielnie prowadziły działalność do 1958 r. Sekcja gier świetlicowych od 1946 r. działała w ramach świetlicy kolejowo-zakładowej PKP. Dział turystyki pieszej, rowerowej i wodnej, od 1946 r. prowadził działalność jako Koło Krajoznawczo-Turystyczne. Natomiast dział wypoczynku wczasów i koloni wszedł do ogólnego zarządzania wczasowo-urlopowego PKP Oddział Chełm.
W latach 1944-1955 drużynę piłki nożnej KS ZZK „Kolejarz” Chełm reprezentowali: Durko, Berezecki, Chwedorczuk, Siemiątkowski, Kubik, bracia Trześniewscy, Jusiak, Mazur, Skiba, Wosiński, Puchowski, Syczuk, Knutel, Ospieszyński, Makolągwa, Pawłowski, Samojluk, Książek, Pulikowski, Lipiński, Kochański, Seńkowicz, Woronowicz, Adamczyk, Malinowski, Ulatowski, Wilczura, Charczuk, Szatkowski, Szewczyk, Kruszyński, Nafalski, Chadacz, Karwowski, Sobieszczański, Hałasa, Kołodziński, Mizeracki i Lubelski.
Drużyna piłki nożnej WKS „Gwardii” przy Oddziale Wojsk Ochrony Pogranicza w Chełmie, (poza sukcesami w OZPN) osiągnęła duży sukces, zdobywając na własność Puchar Granicy WOP. Wygrała trzykrotnie silnie obsadzony ogólnopolski turniej drużyn piłkarskich strażnic przygranicznych WOP. Idea poszczególnych turniejów miała m. im. na celu wymianę doświadczeń służby granicznej i zacieśnienie kontaktów sportowych. Na sukces piłkarski „Gwardii” złożyła się praca, selekcjonera-szperacza talentów sierż. Jana Smydy (1927-1992) (Jak pisałem wcześniej WKS „Gwardia” Chełm została złożona w 1946 r.).
KS „Start” Chełm prowadził działalność sportową w latach 1952-1955 w oparciu o drużynę piłki nożnej i grał w LOZPN. KS „Spójnia” następnie KS „Sparta” Chełm prowadził działalność sportową w latach 1953-1955 w oparciu o sekcję: piłki nożnej, ping-ponga, siatkówki i gier świetlicowych, powstał przy Hurtowni Tekstylnej w Chełmie założycielem był Zygmunt Berezecki, opiekun, sponsor, trener i zawodnik. Klubom Sportowym „Start”, „Spójni” i „Sparcie” patronowało Zrzeszenie Sportowe „Start”, pośrednio Centralny Związek Spółdzielczości Pracy.
Dyplom Federacji Sportowej „Sparta”
W 1953 r. przy Technikum Mechanicznym w Chełmie, nauczyciel wychowania fizycznego tej szkoły Czesław Ściubak powołał Szkolne Koło Sportowe Zrzeszenia Sportowego „Zryw” (zarządzeniem centralnym ZZ ZS „Start”) w pionie zrzeszającym szkolnictwo zawodowe (jak: rzemieślnicze, pielęgniarskie, ekonomiczne, felczerskie itd.). Z chwilą powołania w Chełmie SKS ZS „Zryw”, Technikum Mechaniczne stało się ośrodkiem autentycznego ruchu sportowego w Chełmie w terenie, i bazą dla chełmskiego ZS „Zryw”. Przy szkole działało też samoistnie SKS „Mechanik” opiekunem koła był też Czesław Ściubak a przewodniczącym Rady Koła Stefan Komenda.
Kronika piłki nożnej SKS Zrzeszenia Sportowego „Zryw” przy Technikum Mechanicznym w Chełmie w latach 1953-1957:
Rok 1954 – *październik-listopad Chełm-Lublin mistrzostwa województwa LOZPN juniorów w piłce nożnej, piłkarze „Zryw” Mechaniczne: Władysiuk, Sowa, Łogosz, Lisiecki, Kraczkowski, Ciepielewski, Marciszewski, Iwaniuk, Rejent, Malinowski, Kowalczyk i Mrozowski. „Zryw” Mechaniczne w III-grupie z: KS „Budowlani” Puławy, KS „Kolejarz” Chełm, LSZ Wąwolnica i KS „Kolejarz” Dęblin:
Wyniki:
- „Zryw” Mechaniczne – KS Kolejarz” Chełm 2:1;
- „Zryw” Mechaniczne – LZS Wąwolnica 7:1;
- „Zryw” Mechaniczne – KS „Budowlani” Puławy 5:1;
- „Zryw” Mechaniczne – KS „Kolejarz” Dęblin 7:1.
- „Zryw” Mechaniczne zdobył I-m w III-grupie i awansował dalej.
Rok 1955 – *wiosna Chełm I-mistrzostwa powiatu chełmskiego w piłkę nożną. Eliminacje wygrało „Zryw” Mechaniczne, które pokonało: Zasadniczą Szkołę Zawodową 6:2 i 10:0, Liceum Felczerskie 7:4 i 3:2 i Technikum Handlowe 4:1 i 2:1 (wszystkie szkolne drużyny z Chełma). *Chełm – Lublin, druga runda wiosenna mistrzostw województwa juniorów w piłkę nożną. III grupa „Zryw” Mechaniczne pokonało: Puławy 7:0, Dęblin 9:0 i „Kolejarza” Chełm 2:0, zdobyło I miejsce i awans do finałów w Lublinie, gdzie wywalczyła III-miejsce w Okręgu. *lato, początek Mistrzostw Polski ZS „Zryw” w piłce nożnej: I-etap Chełm; mistrzostwa rejonowe – „Zryw” Mechaniczne: Bondarenko, Mrozowski, Gorajnow, Sowa, Marciszewski, Malinowski, Dutkiewicz, Iwanicki, Kraczkowski, Władysiuk i Szczepanik, trener Cz. Ściubak, zdobyli I-m, wygrali wszystkie mecze, pokonując kolejno: Zasadniczą Szkołę Zawodową 6:2, Tech. Handlowe 4:1 i Lic. Felczerskie 7:4; II-etap – mistrzostwa wojewódzkie. „Zryw” Mechaniczne wylosowało I-grupę. Wygrali kolejno wszystkie mecze: z Tech. Elek.-Mech. z Zamościa 11:3, z Tech. Mech. Z Kraśnika 11:2 oraz ze zwycięzcą II-grupy Tech. Bud. Samoch. w Lublinie 3:2 i 6:1 zdobywając jednocześnie mistrzostwo województwa ZS „Zryw” w piłce nożnej; III-etap – Lublin mistrzostwa strefowe grupa finałowa: Chełm, Warszawa, Łódź i Białystok. Piłkarze „Zrywu” Mechaniczne Chełm w składzie: Łogosz, Bondarenko, Kraczkowski, Lisiecki, Sowa, Rejent, Lipczyński, Władysiuk, Iwanicki, Mrozowski, Marciszewski, Zielonko, Gorajnow, Zagajewski i Malinowski, kolejno wygrali mecze:
- Chełm – Łódź 4:1,
- Chełm – Warszawa 8:3,
- Chełm – Białystok 2:1;
Tabela końcowa:
- Chełm „Zryw” Mechaniczne 6pkt.,
- Łódź………………………….4pkt.,
- Warszawa……………………2pkt.,
- Białystok……………………..0pkt,
był to wielki sukces; IV-etap – Toruń 10-24 lipiec 1955 r. Finały Mistrzostw Polski ZS „Zryw” w piłce nożnej, Chełm „Zryw” Mechaniczne. Wyniki poszczególnych meczów:
- Chełm – Gdańsk 4:0 i 0:1,
- Chełm – Poznań 2:5 i 0:2,
- Chełm – Kielce 1:1 i 1:1,
- Chełm – Stalinogród 0:1 i 0:4.
Końcowa tabela:
- Stalinogród (Katowice);
- Poznań;
- Kielce;
- Gdańsk;
- Chełm „Zryw” Mechaniczne.
Rok 1956; *czerwiec Chełm-Lublin liga okręgowa, trampkarze „Zryw” Mechaniczne pokonali kolejno: Kraśnik 3:0, Parczew 3:0, Zamość 2:0 i Lublin 3:0, awansując do eliminacji strefowych. *28 czerwiec-4 lipiec. Chorzów. Eliminacje strefowe przed centralną spartakiadą. Drużyna „Zryw” Mechaniczne Chełm w III grupie: Chełm, Kraków, Kielce, Rzeszów – Chełm kolejno pokonał: Kielce 3:0, Rzeszów 5:0 i Kraków 3:0 zdobywając I-m w grupie, i wraz z mistrzami pozostałych grup (Gdańsk, Łódź i Stalinogród) awansował do finałów w Krakowie. *12-15 lipiec. Kraków II Centralna Spartakiada Zrzeszenia Sportowego „Zryw” (ranga obecnych mistrzostw Polski młodzików-juniorów). Uczestniczyli w niej sportowcy „Zryw” Tech. Mechaniczne Chełm, i tu młodzi piłkarze-trampkarze wywalczyli brązowe medale – był to wielki sukces. W 1957 r. Zrzeszenie Sportowe „Zryw” działające wśród młodzieży szkół zawodowych zostało rozwiązane. Na tradycjach Zrzeszenia Sportowego „Zryw” powołany został nakazem centralnym Szkolny Związek Sportowy.
Lata 1957-1961 drużyna piłki nożnej Technikum Mechanicznego w Chełmie (piłkarze „Zryw”) pod patronatem już MKS, reprezentowała Chełm we wszystkich rozgrywkach, rangi: SKS, MKS, OZPN i KOSL, drużynę stanowili: Łogosz, Bondarenko, Kraczkowski, Lisiecki, Sowa, Rejent, Sadlak, Lipczyński, Władysiuk, Iwanicki, Mrozowski, Marciszewski, Zielonko, Gorajnow, Zagajewski, Malinowski, Głębocki, Piątek, Lubelski i Glista, opiekunem i trenerem był Cz. Ściubak.