Kazimierz Paweł Janczykowski

Z początkiem czerwca 2002 r. otrzymałem następującej treści, zaproszenie na program uroczystości w dniu 19 czerwca 2002 r., „Dyrekcja, Grono Pedagogiczne, Rada Rodziców i Młodzież Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr 1 w Chełmie mają zaszczyt zaprosić Sz. P. Waldemara Kozłowskiego, do wzięcia udziału w uroczystości przeniesienia imienia patrona Szkoły Podstawowej Nr 6 w Chełmie Kazimierza Pawła Janczykowskiego na Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 1, oraz wręczenia sztandaru i wbicia pamiątkowego gwoździa w jego drzewce. (29 listopada 2001 r. uchwałą Rady Miejskiej w Chełmie Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 1 z siedzibą – w budynku SP Nr 6 w Chełmie – ma patrona szkoły. Do 1999 r. w tym budynku funkcjonowała SP Nr 6, im. K. Janczykowskiego, od 1991 r. dyrektorem SP Nr 6 w Chełmie była Justyna Małysz, wspaniały kolega, nauczyciel, pedagog i przyjaciel młodzieży, była i jest też moim przyjacielem bardzo wysoko ją cenię. Dzięki jej pracy szkoła liczyła się nawet w kraju. W 1999 r. władze miasta zdecydowały o powołaniu Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr 1 w Chełmie, w skład którego obok SP Nr 6, weszło Gimnazjum Nr 4 i Samorządowe LO. W 2001 r. zlikwidowano SP Nr 6). W uroczystościach przeniesienia patrona 19 czerwca 2002 r. honorowym gościem była córka Teresa (Janczykowska)-Koskowska wraz z rodziną. Było też zaproszone na uroczystości i wbijanie gwoździa znaczne grono zacnych i wpływowych oficjeli m. Chełma – a wśród nich ja, (byłem bardzo dumny i szczęśliwy, za pamięć o mnie i zaproszenie mojej dyrektor szkoły i przyjaciela Justyny Małysz). Sztandar ufundował związany ze szkołą Stanisław Adamiak (prezes firmy „Zomar” S.A.), i przekazał go podczas uroczystości dyrektor szkoły J. Małysz (to było piękne i wszyscy byli szczęśliwi, i córka Teresa z rodziną, że w dalszym ciągu szkole patronuje jej ojciec, profesor Kazimierz Paweł Janczykowski (1888-1972).

W 2007 r. wydałem swoją kolejną książkę pt: Krajoznawstwo i turystyka w Chełmie w latach 1918-1939. W słowie wstępnym Stanisław Minicki kierownik APLOCH chełmskiego archiwum, m. in. napisał: „posiada bogate walory poznawcze i edukacyjne; jest tym bardziej ciekawa dla młodzieży, ponieważ zawiera wykaz miejscowości i baz ruchu krajoznawczo-turystycznego tego okresu oraz wykaz wszystkich najważniejszych wycieczek; jest to książka pionierska, pierwsze kompendium wiedzy o chełmskim ruchu krajoznawczo-turystycznym okresu międzywojennego wzbogacona ciekawymi zdjęciami, dokumentami archiwalnymi”. Gdy tworzyłem w\w książkę, odkryłem nowe znaczące fakty dotyczące dokonań K. Janczykowskiego, najważniejsze to dwa, data powołania i działalność pierwszego koła krajoznawczo-turystycznego i Ligi Ochrony Przyrody w Chełmie – jak się później okazało, były też pierwszych w regionie lubelskim i na kresach i jako pierwsze w kraju.

W październiku 2008 r. otrzymałem z Lublina przesyłkę, a w niej Zielony Biuletyn kwartalnik przyrodniczy Ligi Ochrony Przyrody w Lublinie Nr 4 (16) 2008. Na stronach 2-4 artykuł: Dr Janusz Stochlak, przewodniczący Okręgowej Komisji Rewizyjnej LOP w Lublinie, artykuł pt: Liga ochrony przyrody na Lubelszczyźnie w okresie II RP. W wykazie wybrana literatura (m. in.): Kozłowski W. A. Krajoznawstwo i turystyka w Chełmie w latach 1918-1939. Nad nazwiskiem autora, dedykacja pisana długopisem: Panu Waldemarowi A. Kozłowskiemu w podziękowaniu za odnalezienie źródeł LOP na Lubelszczyźnie 19.01.2009 r. i podpis autora. Zacytuję te fragmenty artykułu, które pochodzą z mojej książki i dotyczą właśnie moich odkryć i są zawiązane z K. Janczykowskim i Chełmem: *Pierwszeństwo w tworzeniu kół LOP na Lubelszczyźnie, na podstawie dotychczas zebranych informacji, należy niewątpliwie do poczynań K. Janczykowskiego. Pod koniec 1918 r. zorganizował on Koło Wycieczkowo-Geograficzne, na bazie którego stworzył w 1925 r. profesjonalne Koło Krajoznawcze Młodzieży Szkolnej przy Gimnazjum „Czarniecczyków” jako jedno z pierwszych w kraju, następnie przemianowane w 1935 r. na Szkolne Koło Krajoznawczo-Turystyczne im. W. Pola liczące się w Polsce, wchodzące w skład Sekcji Kół Krajoznawczych Młodzieży Szkolnej Oddziału Krakowskiego PTK. Utworzył również Szkolne Koło Miłośników Wody (1929) przekształcone w Klub Wioślarski. Na terenie gimnazjum w 1923 r. założył stację meteorologiczną II rzędu należącą do krajowej sieci PIHM; stacja pracowała (z okupacyjną przerwą) do roku 1950. We wrześniu 1928 r. wraz z rozpoczęciem roku szkolnego 1928\1929 powołał przy Gimnazjum szkolną Ligę Ochrony Przyrody (LOP). Pierwsze specjalistyczne Koła LOP utworzyły klasy VI i VII geograficzne i przyrodnicze (większość to członkowie KKMS). Były to pierwsze na Lubelszczyźnie szkolne Koła LOP. Na I Zjeździe Delegatów Ligi Ochrony Przyrody w drugim dniu Zjazdu 03.02.1929 r. w Warszawie, m. in. przyjęto projekt regulaminu Oddziałów Ligi i Kół, a Szkolne Koła LOP „Czarniecczyków” zostały oficjalnie zatwierdzone i zarejestrowane w dziale „Gimnazja i Seminaria Nauczycielskie”. Pierwsze działania Szkolnych Kół LOP „Czarniecczyków” to spisanie przez członków, na terenie Chełma i powiatu cennych miejsc fauny i flory. Prowadzono też prace nad wytyczeniem ochrony szczególnych miejsc. Postulowano do władz miejskich o pomoc w tej sprawie. K. Janczykowski jako pierwszy tworzył formy i podstawy ruchu ochrony przyrody i środowiska w Chełmie i powiecie. Jednym z wielu odkryć naukowych młodych przyrodników „Czarniecczyków” było odkrycie walorów szczególnej natury przyrodniczej „Dziewiczej Góry”, „Stawskiej Góry” i tzw. „Wygonu” pod Chełmem. (W.A. Kozłowski 2007)”.
Kilka razy p. Stochlak dzwonił, pytał itd., zaproponował spotkanie, czekałem. Niespodziewanie dostałem od niego drugą przesyłkę, a w niej ksero artykułu: Warszawa, Przegląd Geologiczny, vol. 57, nr 3, 2009: pt: Przyczynek do historii Ligi Ochrony Przyrody, Lubelszczyzna do roku 1939, Janusz Stochlak, nad tytułem dedykacja pisana długopisem, Panu mgr Waldemarowi Antoniemu Kozłowskiemu piękne podziękowania za pomoc w odkryciu danych o pierwszych Kołach LOP na Lubelszczyźnie, Lublin 6.04.2009 r. i podpis. Artykuł bardziej rozbudowany (o źródła które podałem telefonicznie), wątki dotyczące Chełma to: W sprawozdaniu z działalności ligi za rok 1928 (Liga Ochrony Przyrody sprawozdanie 1929.s. 49-55) podano listę stowarzyszeń związkowych LOP, która obejmowała 77 nazw, a w poszczególnych grupach były to; w grupie D. „Gimnazja i Seminaria Nauczycielskie” na pozycji 9) i 10) klasy VI i VII Państwowego Gimnazjum w Chełmie. Literatura artykułu m. in.: Kozłowski W. A. Krajoznawstwo i turystyka w Chełmie w latach 1918-1939, Chełm, a w przypisie 9 Książkę przesłał mi Tadeusz Suski z Chełma, za co wyrażam mu podziękowania. W. A. Kozłowski jest „odkrywcą” wielokierunkowej działalności K. Janczykowskiego.

Takie poczynania zbulwersowały mnie – dlatego na łamach właśnie Zielonego Biuletynu w 2010 r. wydałem artykuł pt: Kazimierz Paweł Janczykowski – i jego dokonania – a historia Ligi Ochrony Przyrody na Lubelszczyźnie do 1939 r., po red. zmianach ostatecznie: Kazimierz Paweł Janczykowski jego wkład w rozwój kultury fizycznej, ochrony przyrody i środowiska na Lubelszczyźnie do 1939 r. Ze względu na objętość, materiał podzielono na trzy części Nr 1, 2 i 3, 2010.

Od autora napisałem: Do napisania tego artykułu sprowokowały mnie już wydane dwa artykuły autorstwa Janusza Stochlaka – *pierwszy na łamach Zielonego Biuletynu, nr4(16)2008s.2-4, pt. Liga Ochrony Przyrody na Lubelszczyźnie w okresie II RP; **drugi na łamach Przeglądu Geologicznego, vol.57, nr3,2009,s.219-223, pt. Przyczynek do historii Ligi Ochrony Przyrody, Lubelszczyzna do roku 1939. Liga Ochrony Przyrody i jej podobne organizacje nie była objęta moimi badaniami, ponieważ zakres jej działania był jakby poza sferą kultury fizycznej. Jednakże należy podkreślić, że działania LOP są bardzo istotne dla ochrony przyrody, zdrowia i współczesnej turystyki. W tym artykule chcę przedstawić dokonania K. Janczykowskiego do 1939 r., niektóre jeszcze niepublikowane (a inne weryfikujące dotąd przez niektórych autorów błędnie ukazujące fakty z jego życia) celem zachowania i pokazania jego jako pioniera kultury fizycznej i ochrony przyrody i środowiska na Lubelszczyźnie, i w kraju – a dla przyszłych piszących jako źródło rzetelnej wiedzy. Dnia 9 stycznia 1928 r. została założona w Warszawie Liga Ochrony Przyrody. We wrześniu 1928 r., K. Janczykowski powołał przy Gimnazjum w Chełmie Szkolną Ligę Ochrony Przyrody, pierwszą na Lubelszczyźnie i jedną z pierwszych w kraju. W 1990 r. miałem już wiedzę o w\w faktach. W 2007 r. ukazała się moja kolejna książka opisująca w\w fakty pt. Krajoznawstwo i turystyka w Chełmie w latach 1918-1939. W 2008 r. J. Stochlak posiadał moją w\w książkę, również w 2008 r. przekazałem mu źródło LOP w Polsce i na Lubelszczyźnie to m. in. „ZIEMIA” 2-tygodnik krajoznawczy ilustrowany organ PTK, krajoznawstwo ochrona zabytków i przyrody turystyka Warszawa-Kraków 31, rok wyd. XIV, 1929 r., Nr 4. (oryginał mam też w domu). Nie zauważyłem na łamach tych dwóch, jakże dla nauki odkrywczych artykułów autorstwa J. Stochlaka, żadnych informacji o moich odkryciach naukowych – a minęło 80 lat, od 1928 r. do 2008 r., a w\w pismo jak i inne leżą sobie w zasobach Łopacińskiego w Lublinie (dlaczego J. Stochlak i inni nie spenetrowali) – i gdyby nie moje odkrycia i przekazanie źródeł leżały by dalej i czekały. Bez mojej książki i przekazanej wiedzy w\w artykuły by się nie ukazały. Badania naukowe prowadzimy po to, aby odkrywać nowe fakty, oznajmiać je, i aby służyły nauce – ale i cieszymy się jak są przez innych doceniane i naukowo odnotowywane.
Reasumując:

Biografia jest wizytówką dokonań, osoby o której piszemy czy promujemy. Biografia Kazimierza P. Janczykowskiego, to pokazanie jego osiągnięć i dokonań. Jego osiągnięcia i dokonania to promowanie osiągnięć Chełma i regionu – a nawet kraju.
Nie chcę się (w ogóle) odnosić do osób, które cokolwiek pisały o Kazimierzu Janczykowskim (każdy miał dostęp do jego archiwum) – przecież jest patronem Chełmskiego Oddziału PTTK.

Dlatego moim źródłem są unikalne zbiory archiwum K. Janczykowskiego, oraz też inne materiały znajdujące się w zbiorach rodziny, które po śmierci ojca-profesora pieczołowicie zbierała i przechowywała jego córka Teresa Kossowska, a opisywały dokonania profesora, i w mojej ocenie są merytoryczne i profesjonalne (patrz bibliografia). Wszystkie w\w materiały o których piszę znajdują się też w chełmskich bibliotekach.

Pod koniec 2010 r. Kierownik Wydziału Gromadzenia i Opracowań Zbiorów Biblioteki Pedagogicznej w Chełmie Pani Monika Szczerbacz, w rozmowie do mnie powiedziała: „panie Waldemarze tyle wątków pan odkrył o Janczykowskim, może je zebrać w całość, ponieważ wiele osób jest zainteresowana jego biografią, i pytają” – bardzo liczę się ze zdaniem Pani Moniki Szczerbacz.

Do tej chwili wydałem10-pozycji książkowych, dotyczą form sfery kultury fizycznej Chełma – ziemi chełmskiej (to są: wychowanie fizyczne, sport, rekreacja, rehabilitacja-wychowanie zdrowotne oraz też i turystyka), i w 9-pośród nich (tytuły są podane w bibliografii), znajdują się obszerne wątki dotyczące właśnie dokonań K. Janczykowskiego.
Tą pozycją kończę swoje naukowe dociekania oraz penetracje itd. (tj. wielokrotne weryfikacje i badania każdego dokumentu) na temat Kazimierza Pawła Janczykowskiego (1888-1972 ) – który jest pomnikiem i dumą Chełma i też Najjaśniejszej Rzeczypospolitej.

Pages: 1 2 3